De St.- Jorisgilde van Wortel is ontstaan uit een soort burgerwacht. Tijdens de Frankische kolonisatie had elke nederzetting een eigen groep vrije burgers die bij gevaar hun bezittingen in bescherming namen.

Later werden ze afhankelijk van de heer van Hoogstraten. De kasteelheer had zijn eigen ridders en schildknapen en daarnaast een soort volksmilitie die de dorpen en hun inwoners moest beschermen. In de 15e eeuw worden de dorpen zelfstandiger en gaan de schutters zich verenigen in gilden.

De St.-Jorisgilde van Wortel wordt het eerst met naam vermeld in 1481, alhoewel ze dan al veel langer bestaat.

De heer erkende de gilden om, in ruil voor die erkenning, hulp te krijgen in geval van gevaar. Concreet betekende die erkenning dat de gilden bezittingen mochten hebben.